Czy warto stosować niesteroidowe leki przeciwzapalne lub paracetamol w przypadku przeziębienia lub grypy?
14.01.2014
Potwierdziły się przypuszczenia, iż wspomniane leki nie zmniejszają i nie skracają nasilenia oraz czasu trwania kaszlu i kataru. Nie stwierdzono także zmniejszenia podrażnienie gardła, a poprawa ogólnego samopoczucia pacjentów była z trudem zauważalna.
Jedyną korzyścią było zmniejszenie napadów kichania, a także wykazywanie skutecznego efektu przeciwbólowego, w przypadku gdy zakażeniu towarzyszyły takie objawy jak: ból głowy, ból ucha, bóle mięśni lub stawów.
Trudno jest zatem uznać, że stosowanie takich leków w celu skrócenia czasu trwania infekcji oraz zmniejszenia objawów ze strony dolnych dróg oddechowych i niedrożności nosa, przynosi większe korzyści niż podczas stosowania placebo.
Niezaprzeczalnie jednak wzrasta ryzyko wystąpienia działań niepożądanych oraz interakcji z innymi lekami.
Jednoczesne przyjęcie paracetamolu z ibuprofenem czy aspiryną stwarza zagrożenie wystąpienia zaburzeń czynności nerek. W wielu preparatach stosowanych w łagodzeniu objawów grypy lub przeziębienia paracetamol łączony jest z innymi lekami np. z hamującymi odruch kaszlu dekstrometorfanem lub kodeiną, jak również ze zmniejszającą przekrwienie i obrzęk błony śluzowej nosa pseudoefedryną.
Dekstrometorfan powoduje senność oraz nierzadko zawroty głowy, które mogą upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługi urządzeń elektrycznych. Ponadto pacjenci często są nieświadomi, że w przypadku kaszlu produktywnego (mokrego) istotne jest odkrztuszanie zalegającej wydzieliny, a hamowanie odruchu kaszlowego może nasilić i pogorszyć przebieg choroby. W takiej sytuacji teoretycznie korzyść mogłyby przynieść leki rozrzedzające wydzielinę, przy czym skuteczność większości z nich jest często kwestionowana. Gdy pacjent mimo wszystko decyduje się na terapię lekiem wykrztuśnym, konieczne jest przyjmowanie dużej ilości płynów.
Pseudoefedryna z kolei może powodować problemy z zasypianiem, a w skrajnych przypadkach nawet omamy wzrokowe. Nie powinna być stosowana przez osoby z ciężkim nadciśnieniem tętniczym ponieważ w ich przypadku może powodować nagły i niebezpieczny wzrost ciśnienia tętniczego. Ostrożność powinny zachować także osoby z lżejszą postacią nadciśnienia, cukrzycą, chorobami serca, jaskrą, nadczynnością tarczycy lub przerostem gruczołu krokowego.
Przyjecie paracetamolu w kilku różnych preparatach lub w zbyt wysokiej dawce może prowadzić do uszkodzenia wątroby i zgonu. Niepokojący jest fakt, iż objawy przedawkowania mogą być widoczne dopiero po upływie kilkunastu godzin od przyjęcia leku i być mało charakterystyczne, co utrudnia rozpoznanie. Mogą występować pod postacią senności, osłabienia, zwiększonej potliwości czy wymiotów. Istotne jest jednak, że pomimo rozwijającego się uszkodzenia wątroby mogą zupełnie ustąpić lub stać się mniej intensywne, a im później zostanie wdrożone leczenie przedawkowania, tym gorsze jest rokowanie pacjenta.
Kwas acetylosalicylowy zmniejsza agregację płytek krwi, czyli zmniejsza jej krzepliwość. Nie powinien być przyjmowany na 5 dni przed planowanym zabiegiem chirurgicznym. Objawy przedawkowania kwasu acetylosalicylowego mogą występować pod postacią: szumu w uszach, senności lub pobudzenia, dezorientacji, bólu w nadbrzuszu. Brak swoistego antidotum sprawia, iż postępowanie lecznicze w przypadku zatrucia ma charakter wyłącznie podtrzymujący i łagodzący objawy.
Ostrożność powinni zachować także pacjenci stosujący małe dawki (75 mg/doba) kwasu acetylosalicylowego w prewencji incydentów sercowo-naszczyniowych, którzy sięgają po leki przeciwbólowe, ponieważ ibuprofen może hamować korzystne działanie wspomnianego leku. Ponadto częściej może dochodzić do powikłań ze strony układu pokarmowego.
Prócz ryzyka interakcji z innymi lekami, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych wiąże się także z ryzykiem wystąpienia interakcji z pokarmem. Dla przykładu stosowanie kwasu acetylosalicylowego z czosnkiem albo imbirem może wydłużać czas krzepnięcia krwi, zagrażając nawet poważnym krwotokiem.
Wypicie już niewielkiej ilości napoju typu Coca-Cola, znacznie zwiększa absorpcję ibuprofenu. W przypadku spożywania tego napoju dawka leku oraz częstość jego stosowania powinna być zmniejszona.
Z kolei jednoczesne przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych z pożywieniem lub lekami zobojętniającymi może opóźniać, a nawet zmniejszać stopień ich absorpcji.
Literatura:
Kim SY, Chang Y, Cho HM, Hwang Y, Moon YS. Non‐steroidal anti‐inflammatory drugs for the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2009 Jul 8;(3)
Kondal A, Garg SK. Influence of acidic beverage (Coca-Cola) on pharmacokinetics of ibuprofen in healthy rabbits. Indian J Exp Biol 2003. Nov;41(11):1322-1324
Opracowanie: Daria Schetz, 14.01.2014