Granica między politerapią a polipragmazją
21.06.2013
Z uwagi na ten fakt w leczeniu niektórych jednostek chorobowych lub dolegliwości celowo stosuje się połączenia kilku substancji czynnych np. leczenie nadciśnienia tętniczego, czy dolegliwości bólowych.
Należy jednak mieć na uwadze, że rozsądna politerapia wymaga oceny ryzyka, znajomości farmakokinetyki i farmakodynamiki oraz charakterystyki stosowanych leków, dokładnej znajomości historii choroby i leczenia pacjenta, a także uwzględnienia możliwych różnic osobniczych ponieważ nawet w jej przypadku możliwe jest wystąpienie ciężkich działań niepożądanych. Wiele preparatów zawierających połączenie kilku aktywnych substancji dostępnych jest w Polsce bez recepty i niestety często nadużywanych przez pacjentów.
Sytuacja, w której pacjent zażywa kilka różnych leków jednocześnie – aczkolwiek w przeciwieństwie do korzystnej politerapii są one stosowane niewłaściwie, nieracjonalnie, często bez uzasadnienia, stwarzając ryzyko wystąpienia niebezpiecznych dla zdrowia pacjenta skutków ubocznych – nazywana jest polipragmazją. Zamiast prowadzić do poprawienia bezpieczeństwa farmakoterapii stwarza zagrożenie wystąpienia niebezpiecznych interakcji lekowych, których rezultatem może być modyfikowanie (nasilenie, osłabienie, zniesienie) działania przyjętych leków, a nawet wystąpienie objawów toksycznych.
Ryzyko wystąpienia interakcji lekowych jest tym wyższe, im więcej ich łącznie pacjent przyjmuje:
- przy stosowaniu 2 leków na dobę ryzyko wynosi 6%,
- przy stosowaniu 5 leków na dobę wynosi już 50%
- natomiast w przypadku 8 leków aż 100%
Przyczyn polipragmazji może być wiele. Jedną z nich jest łatwy dostęp do leków, które nabyć można nawet w stancjach benzynowych czy sklepach spożywczych. Ponadto pacjent może udać się do dowolnej liczy specjalistów, mogących nie posiadać pełnej informacji o zażywanych przez niego lekach, chorobach współistniejących – skutki tego mogą być niebezpieczne. Dodatkowo każdy organizm może reagować inaczej na zastosowane leczenie. Nawet gdy lek był dobrze tolerowany przez 99% pacjentów nie jest pewne, czy u 1% nie wywoła niebezpiecznych działań niepożądanych. W każdym przypadku farmakoterapia powinna być dokładnie rozważona i stosowana tylko w sytuacjach, w których jest niezbędna, jej wyniki powinny być systematycznie monitorowane przez lekarza, a ewentualne interakcje lekowe zgłaszane regionalnemu ośrodkowi monitorowania działań niepożądanych leków.
Węcej informacji na temat zjawiska polipragmazji na terenie województwa pomorskiego: Pomorski Magazyn Lekarski Autor: Daria Schetz